Yalnızlık Bana Yasak

Türk edebiyatının en güçlü kalemlerinden Oktay Akbal’ın bütün öyküleri…

Yalnızlık Bana Yasak adını verdiğimiz ikinci ciltte, yazarın 1960-1980 arasında yayımladığı beş öykü kitabı yer alıyor: Yalnızlık Bana Yasak, Tarzan Öldü, İstinye Suları, İlkyaz Devrimi ve Karşı Kıyılar. 1960’ların İstanbulu’nda toplumla uyuşmakta zorlanan bir adamın, çevresini gözleyerek sıradan insanların yaşam kaygısını, iç dünyalarını, bunalımlarını anlamaya, tanımaya çalıştığı bu öykülerde Oktay Akbal, geçmişle şimdiyi iç içe geçiriyor. Şimdinin olanaklarında geçmişi, geçmişin anılarında şimdiyi arıyor.

Ana temalarını büyüme, ilk gençlik çağı, kırık aşk hikâyeleri, yasak aşk, kavuşamama, eski dostluklar, eski mahalleye ve eski zamanlara özlemin oluşturduğu bu öyküler, Behçet Necatigil’ in deyişiyle, “Konulu hikâyeler değil de belli konular çevresinde oluşan anılar toplamıdır.”

Usta bir öykücüden hayata ve insana dair öyküler…

Yalnızlık Bana Yasak

Tek başıma kalamıyorum. İkinci bir kişi beliriyor birden. Hem bildik biri, hem yabancı. Hem dost, hem düşman. Çevremi boş bulunca gelip yerleşiyor yanıma. Oturuyorsam, karşı koltukta. Sokaktaysam bir adım önümde. Koluma giriyor. Yüzüme gülüyor. Kaşlarını çatıyor. Hemen kalabalığa dalmalıyım. Hemen radyoyu açmalıyım. Hemen biriyle konuşmalıyım. İlk karşılaştığım adamdan ateş istemeliyim, yol sormalıyım. Bir kadına bakmalıyım. Bir kahveye, bir sinemaya dalmalıyım…

Yasak bana insansız sokaklar, boş park kanepeleri, kimsesiz yollar. İlle garlara gitmeliyim. Sinemalar, meydanlar, kahveler. Yüzler, yüzler görmeliyim. Çirkin, uzun, sıska. Gözler renk renk. Şapkalar, paltolar, ıslak, tozlu. Yanıma yaklaşamamalı. Kulağıma dudaklarını değdirememeli. Sesini duymamalıyım. Bana durmaksızın kendimi hatırlatmamak. Beni kendi üzerimde düşünmeye sürüklememeli.

Gereği var mı on yıl önceye dönmenin? Bir geceyi, bir akşamüstünü yeniden yaşamanın? Hayır, yapacak. On yıl, yirmi yıl öncenin karışık öyküsünü duyuracak. Yanlışlıklar mı yapmışım, ters bir adım mı atmışım, bir çıkmaza mı girmişim, ille ille hatırlatacak! Biliyorum onları. Terslikler, yanılgılar çok. Yaşamım dolu onlarla. Ne olacak? Ben geçtim onları. Ben o insan değilim. Başka bir kişiyim artık. Her gün bir yeni insan değil miyiz? Geçti o anılar. O anılardaki kişi. Bak, kilom başka, paltom başka, elbisem başka. Deri, deri de başka. İçimdeki düşünceler, üzüntüler, sevinçler, düşler başka. Duygular başka. Öyleyse ne var o eski şeyleri tekrarlayacak? Evet, o yollara sapmamalıydım, o yanılgılara düşmemeliydim. O kitabı kapatmalı, başka kitabı açmalıydım. Yeni yönlere doğru koşmalıydım. Doğru belki de dedikleri. Belki yanlış büsbütün. Kim bilebilir? Geçmiş, geçmiştir. Yeniden yaratılmaz ki! Ne istiyor öyleyse benden? Niye ayrılmaz ardımdan? Niye hep beni kıstırmaya uğraşır?

Yalnızlığı severdim. Açılırdım. Bir yol tutardım, bir saat, iki saat giderdim. Çoğu zaman hiçbir şey düşünmezdim. İnsanlara yaklaşmak istemezdim. Onları hep uzaktan severdim. Seyretmesi daha hoştu insanları. Konuşunca bir şeyler yitirirlerdi. Elle dokununca bozuluveren oyuncaklara benzerlerdi. Uzaktan sevmek daha iyiydi. Kadınları da. Genç kızlar vardı hoşlandığım. Bir defa bile konuşmamıştım. Beni belki de tanımazlardı. Görünüşlerine yakışan birer kişilik uydururdum onlara. Alışmıştım buna, en kalabalık yerlerde bile yalnız olabilirdim. Uzun uzun mektuplar yazardım, yırtar atardım. Yalnızlığımın tadını duyardım iyice. Her çareye başvururdum bunun için. Dostluklardan kaçardım. İnsanların toplu hayatından ürkerdim. Hep tek başıma olmak isterdim. Kendime yetmek. Kendi başıma bir evren kurmak.

Yalnızlığımın içinde zaman yitirdim. Yıllar geçti, farkında olmadan. Aynalarda biri vardı, arada bir bana bakan. Her zaman çıkmazdı karşıma. Arada bir garip garip beni süzerdi. Tam saçımı tararken tam tıraş olurken tam kravatımı bağlarken birden belirirdi. Kalakalırdım. Yüzümü keserdim. Gözlerimi başka yana çevirirdim. O yanda belirirdi bu defa. Kapatırdım göz kapaklarımı, bakışı içimde yaşardı. Bir şeyler anlatmak isterdi. Giderek aynalara bakmaz oldum. Tıraş olmayı seyrekleştirdim, kravat bağlamadım. Anlamıştım: bir düşmanım vardı artık. Tanıyordum onu. Bir vitrine bakarken elini camdan bana uzatıyordu, başını sallıyordu. Bir kapıdan geçerken ayağımdan çekiyordu. Hele boş sokaklarda beni bir yakalamasın! Kolumu sımsıkı tutar, başlardı konuşmaya. Kulaklarım uğuldardı. Söz açardı çocukluğumdan. İlkokul günlerimden. Hep de unutmak istediklerimi hatırlatırdı. Bir çocuğa çelme takmıştım okul merdiveninde. Tepetaklak yuvarlanmıştı. Ne çok unutmak istemiştim bu olayı. Unuttum da. Yaşlı bir kadını terslemiştim. Yalanlar söylemiştim, çevreme yaymıştım. Sorumluluk nedir bilmeden. Bunları hep tekrarlıyordu. Bunlar gibi daha neleri.

Artık ondan korkuyordum. Gitgide içimde yerleşiyordu. Kıvrıla kıvrıla hortumunu derinliklere uzatıyordu. Donmuş, kaskatı kesilmiş eski çirkin anılar yığınını kazıyordu. Boşu boşuna akıp geçmiş günler kopuk parçalar halinde çın çın ötüyordu. Bendim hepsinin kahramanı. Bendim o anlamsız kişi. Bendim. Bendim hep. Zordu dayanmak. Duymak, anlatmak istemiyordum. Kaçmak, kurtulmak… İnsanlardı tek kurtarıcı. Kalabalık, aydınlık, sokaklar, tramvaylar, gürültüler, sinema salonları, kahveler. Ondan kurtulmak için başvurmadığım çare kalmadı. Tavla partilerinde birinci oldum. Kaptıkaçtılarda usta kesildim. İyiydi, insanlar konuştukça iyiydi. Hep o içinde bulunduğum anı yaşıyordum. Hep geleceğe doğru gidiyordum. Geçmişi hatırlamıyordum. Sinemalar da öyleydi. Silah sesleri Kızılderililer, danslar, hep avutucu şeylerdi. Ne kadar çok silah patlarsa, ne kadar çok insan öldürülürse, o kadar iyiydi. Tramvay duraklarında yağmur altında bekleşenlere katılıyordum. Genç kızlar, kadınlar, öğrenciler arasında kendini duyuramıyordu. Bazen eski anılara sığınarak yanıma yaklaşıyordu. Bir genç faz okul çantasını sallayarak tramvay bekliyor. Tamam. İçime bir şeyler doluyordu. Yalnızlığımın acısını duyuyordum. Kaçırılmış fırsatlar, aptallıklar. Yıllar öncesi bu duraklarda bekleyişlerimi, eli boş dönüşlerimi. Sinemada bazen bir benzeyiş, bir anış, bir gülüş beni geçmişe sürüklüyordu. Sevmiyordu beni hiç. Küçümsüyordu. Ömrünü havaya uçurmuş biri sayıyordu. Çılgına çeviriyordu. Beni geçmiş yanılgılarımla baş başa kalabileceğim günlere iteliyordu. Bir aynaya baksam gözlerimin içinde güldüğünü görüyordum. Garip bir sevinç duyar gibiydi acılarıma. Aynaları kırmak, geçmişi geleceği ortadan kaldırmak istiyordum. Çaresi yoktu. Ne yapacağımı bilemiyordum. Karşıma çıkan ilk insana koşup “Ateşiniz var mı?” diyordum. Ya da bir kadına gereksiz yere çapkın çapkın bakıyordum. Uzaktan geçen bir tanıdığı görür görmez koşup koluna giriyordum.

Yalnızlık bana yasak. Hep insanların arasında olmalıyım. Kalabalıkta bile tek başıma kalmamalıyım. Büyük kentlerde yalnızlık derinden duyulur. Ben küçük kentlerde hiç yaşamadım. Milyonluk kentlerin bulvarlarında tadılan bir yalnızlık var ki onu önlemek zor. Parklardaki kenar semtlerdeki yalnızlık ise daha başka… Oturuyorum bir sokak kanepesine, kendimi deniyorum. Belki gelmez yanıma diye. Belki unuttu diye. Eski yalnızlığımı yeniden tadarım diye. Denizi gören bir sıra var ağaçların altında. Oraya, sağa sola bakıyorum. Evrenden kopup kendimi dinliyorum. Yok, yok ortalıkta. Açıyorum kitabımı bir sayfa okuyorum içimden. Başımı kaldırıyorum. Tekrar çevreme bakıyorum. Yok, yok. Düşmanım yok. Dost geçinen o düşmanım yok… Gözlerim denizde kayan bir vapura ilişiyor. Dumanlar salıyor maviliğe. Ufacık, minicik. Nereye gider bu duman, havada ne olur? “O duman senin içinde” diyor biri. Kapkara dumanlar sarıyor çevremi. Gene o karmakarışık konular, geçmişin olanca tozu, yanılmalar, aldanmalar birer kitap sayfası gibi açılıveriyor. Yanı başıma gelip yerleşmiş. Ayak ayak üstüne atmış. Tıpkı bir dişi. Düşmanlığı dostluğu anlaşılmayan bir sevgili. Yasak bana yalnızlık. Hiç bitmeyecek bir yasak. Çaresiz kalkıyorum. Onu koluma takıyorum. Geçmişin karanlık yollarına doğru ağır ağır yürüyorum.

Kitaptaki Öyküler

Yalnızlık Bana Yasak

Yalnızlık Bana Yasak
Dar Oda
Canlılar Cansızlar
Cervantes Şatosu
Bir Şeyler Kırılacak
Bursa’da Toulouse-Lautrec
Gondol
Pencere Önleri
Aslı Çıkmazı
Haliç Rüzgârı
Kitaplar Yalnızlığı Çoğaltır
Boş Sevi
’te Bir Akşam
Bayraklı Kapı
Fehmiye Hanımla Oğlu

Tarzan Öldü

Tarzan Öldü
Hayri Bey’li Üsküdar
Düş Sevi
Otel Odaları
İnsanlar da Eskir
Araba Sevdası
Sabah Düşünceleri
Bataklık Gemisi
Haziran Öğlesi
Yitip Giden
Benden Kurtulmak
Ak Kartal Buck Jones
Fallardaki Erkek
Akşam Kuşları
Kar Düşünceleri
Bu Telaş Öldürecek
“O da Ölmek mi Dersin”
Şubat Sabahı
Köprüde Bir Adam
Darmadağınık
Kara Önlükler
İnsan Hayvanı
Gençlik Karları

İstinye Suları

İstinye Suları
Dürbünle Bakan Adam
Bir Sabahtı
Seviye Övgü
İki Çocuk
Rumelihisarı İskelesi
Birdenbire
Yeryüzü Yalnızlığı
Osman Ölmez
Ağustos Pazarı
Denizde Bir Adam
Anlamı Var mı?
Küçük Kadın
Taşkentli Fil
İrep İçin
Sen Bunu Biliyor musun?
Paris Sokakları
Vermeden Almak
Korkudan Yana Olmamak
Ortak Yazgı
Hep İnsan İçin!
Bir Adım Daha
Ankara Günleri
Sıcak Haziran
Kırmızı Yorgan
Kanlıca Yağmuru
Sana Bana Ölüm Var
Bir İnsanı Tanımak
Sabah Çiyleri
Dönme Dolap
Mum İşığında
Yaşama Sıkıntısı
İnsan Yüzleri
Gece Canavarı
Yahya Kemal’e Gidelim
Beybabanın Balıkları
İnsan mısınız?
Güneşli Sabah
Turgut’u Örnek Alsak
Ağlama, Ağlat!
Yerde Sürünen
Ramazan Baklavası
Uçurumun Kenarında
Beyaz Harflerle
Dostlarla Söyleşi
Bayram Günü
Güzel Yalnızlıklar Kenti
Hyde Parka Övgü
Galata Kulesi’nde Bir Ölüm

İlkyaz Devrimi

İlkyaz Devrimi
Kıyamete Bir Saat
Anılar da Ölür
Ölü Dalgalar
Gidenler Gidecek
Kar Yağıyor
Bay Thoreau ile Yolculuk
Kavaklara Hiç Gittiniz mi?
Sabaha Doğru
Köprünün Orta Yeri
Mersedes’te Giden Kadın
Güneş Hep Doğar
Mayısta Güller Açar
Anlamı Yok
İpek Çorap Varsın Düşsün
Tanımsız Acı
Koparacaksın Zincirleri
Odamda Ağustosböceği
Eylül Diye Bir Mevsim
Gidiyoruz Hep Birlikte
Mutlu Olmak Vardır
Bir Gün Başlayacak
Bütün Susmalar
İstanbul Köylüsü
Bir Kediyi Öldürmek
Böyle Gençlik
Hep Geçip Gidilecek
Futbolcuyuz Futbolcu
Kopuk Düğmeler

Karşı Kıyılar

Karşı Kıyılar
O Eski Sevinçler
Odamdaki Serçe
Her Şeye Sıfırdan Başlamak
O Sokak
Yaşamın Biçimleri
Kalabalıktaki Yalnızlık
Bayram Düşünceleri
Ordan Burdan
Kendimle Söyleşi
Çok Bilmişlik
Bir Ana, Bir Kız
Sabah Sesleri
Gaziyi Gördün mü?
Yazmasam Deli Olacaktım
Geçmiş Zamanı Ararken

Yalnızlık Bana Yasak

Edebiyat Öykü
Yazar: Oktay Akbal